Drwęca
Europejska sieć ekologiczna Natura 2000 „Bagienna Dolina Drwęcy”
Obszar specjalnej ochrony Natura 2000 w powiecie brodnickim powstał w 2004 roku i obejmuje 3 366,06 ha. To ostoja ptactwa o randze europejskiej zlokalizowana na odcinku doliny środkowej Drwęcy powyżej Brodnicy, od mostu na ul. Bocznej do mostu łączącego miejscowości Jajkowo i Głęboczek. Do ostoi ptactwa zaliczane jest także jezioro Sopień oraz dolne odcinki dolin rzek Brynicy i Samionki. W 2006 roku BDD została włączona w całości do Brodnickiego Parku Krajobrazowego.
Podczas wiosennych powrotów z zimowisk na tereny lęgowe spotyka się tutaj duże ilości ptaków wodno-błotnych. Obserwujemy wtedy ogromne stada gęsi białoczelnej, zbożowej i gęgawy oraz kaczek krzyżówek, świstunów, płaskonosów, rożeńców i czernic. Zauważyć można także charakterystyczne łabędzie krzykliwe oraz barwne bataliony. Na rozlewiskach Drwęcy ptaki znajdują duże ilości pokarmu, a na podmokłych łąkach i wśród starorzeczy, już po zejściu wód z rozlewisk niektóre zakładają gniazda. Są to gęgawy, krzyżówki, cyranki, krakwy, rybitwy czarne, łyski i żurawie.
Przeważającymi siedliskami BDD są bagna i łąki, które stanowią 41 % pow. obszaru. Roślinność jest silnie zróżnicowana, charakterystyczna dla naturalnych dolin rzecznych. Oprócz łąk występują tu turzycowiska, trzcinowiska, a także niewielkie laski i zarośla wierzbowe. Lasy łęgowe, nadrzeczne zarośla wierzbowe i zmienno wilgotne łąki trzęślicowe - siedliska chronione w UE - zajmują łącznie 14% powierzchni doliny objętej obszarem.
Na terenie Bagiennej Doliny Drwęcy stwierdzono występowanie aż 43 gatunków ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej, m.in.: bąk, derkacz, rybitwa czarna, kureczka zielonka, żuraw, kania ruda. Występuje tu również 10 gatunków zwierząt wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, min. wydra i bóbr.
Bogata jest też ichtiofauna z rzadkimi i zagrożonymi gatunkami. W wodach Drwęcy żyją głowacz białopłetwy, koza, piskorz, minóg rzeczny, minóg strumieniowy, troć wędrowna, a z ośrodka wylęgu i podchowu jesiotra ostronosego, który powstał w 2009 roku w Grzmięcy, do rzeki zaczęto wpuszczać młode jesiotry. O powodzeniu przedsięwzięcia świadczy to, że dzięki wszczepionym chipom z nadajnikami telemetrycznymi wiadomo, że ryby popłynęły w dół rzeki, a następnie Wisłą do Bałtyku. Na pewno wrócą do nas na tarło, ale dopiero za ponad 10 lat, kiedy osiągną dorosłość. Jesiotr ostronosy zniknął z naszych rzek wiele lat temu i do niedawna wydawało się, że tak już zostanie. Ośrodek w Grzmięcy jest szansą na odwrócenie wyroków historii. To tutaj bez żadnego rozgłosu trwają pionierskie w Europie starania o powrót rodzimego gatunku do naszych rzek i wód Bałtyku.
Trasa wycieczki
Bobrowiska
Aby obejrzeć wszystkie ważniejsze miejsca, wędrówkę albo przejażdżkę rowerem najlepiej rozpocząć na ul. Bocznej przy moście nad Drwęcą. Za torami kierować się w lewo polną drogą wzdłuż brzegu rzeki, jej rozlewisk i starorzeczy w Bobrowiskach. Kiedy dotrzemy do dzikiej gruszy przy brzozowym lasku, skręcamy w prawo i polną drogą wchodzimy na ul. Krańcową. Idziemy w lewo na skraj lasu w Bobrowiskach, gdzie została ustawiona pierwsza tablica ścieżki dydaktycznej Bagienna Dolina Drwęcy. Sprzed tablicy warto podejść polną drogą w lewo nad rzekę i kierując się jej brzegiem w prawo, odszukać rozległą łąkę, na której zawsze jest okazja do ciekawych obserwacji ptaków. Jeśli z łąki nie zdecydujemy się wrócić do tablicy tą samą drogą, skręcamy wcześniej w lewo na prostą drogę przez las. Wtedy po lewej stronie będzie okazja na obserwacje kolejnych łąk, które w połowie maja zakwitają setkami storczyków.
Stąd skręcamy na leśną drogę w prawo, a potem w lewo, aby przez las dojść do pierwszych zabudowań Nowego Dworu. Wcześniej po lewej miniemy pomnikowy dąb, a za zabudowaniami - rowy melioracyjne po obu stronach trasy.
Nowy Dwór - Wilamowo
Przy przydrożnej kapliczce na rozdrożu dróg w Nowym Dworze kierujemy się w prawo, ku przejazdowi kolejowemu. Znajdujemy się na zielonym szlaku turystycznym prowadzącym z Łąkorza do Górzna. Aby obejrzeć malownicze zakola Drwęcy z urwistego i wysokiego na około 20 m piaszczystego brzegu, na rozdrożu dróg za budynkiem dawnej szkoły w Nowym Dworze, skręcamy w lewo, potem w prawo. Znad meandrów rzeki nie wracamy na szlak tą samą drogą, tylko ze skarpy kierujemy się w prawo na polną drogę zielonego szlaku. Docieramy do przydrożnej kapliczki po prawej stronie, potem jedziemy przez tory, a dalej według zielonych znaków prosto przez las. Kiedy przekroczymy tory po raz trzeci, licząc od tych za kapliczką w Nowym Dworze, znajdziemy się w Wilamowie. Tutaj już nikt nie mieszka i aby odszukać łąkę, nie można przeoczyć pozostałości po fundamentach dawnych zabudowań, za którymi znajduje się łąka nad Drwęcą.
Długi Most
Aby dotrzeć do Długiego Mostu, kierujemy się zielonymi znakami, ale tylko do miejsca, w którym przekraczają one przejazd przez tory. W tym miejscu rezygnujemy ze szlaku, jedziemy prosto skrajem lasu, wzdłuż torów po prawej stronie. Skręcamy w lewo i docieramy do wiaty turystycznej na leśnej drodze. Wiata jest początkiem 4 - kilometrowej trasy „Na bindugę” i biegnie najpierw drogą pożarową nr 25 i 26, potem przy osadzie leśnej Madera skręca w lewo na drogę przy dawnym nasypie kolejki wąskotorowej, następnie prowadzi wzdłuż zbiorników wodnych nazywanych kislagrami. Na koniec dociera na skraj lasu, skąd roztacza się malowniczy widok na dolinę Drwęcy u jej zbiegu z Brynicą, na dawną flisacką bindugę oraz wczesnośredniowieczne grodzisko. Po powrocie na miejsce rozpoczęcia trasy „Na bindugę” jedziemy prosto przez las, następnie przez most nad Brynicą, potem w lewo do Małego Głęboczka, gdzie niebieskim szlakiem w lewo trafimy nad jez. Sopień. W okolicy mostu nad Brynicą jest okazja na obserwacje Brynicy i Samionki oraz łąk w ich pobliżu.
Jezioro Sopień
Jezioro znajduje się na niebieskim szlaku turystycznym biegnącym z Bachotka do Górzna i, aby dotrzeć do mostu nad Drwęcą między Jajkowem i Głęboczkiem, można z tych znaków skorzystać. Odcinek bardzo niewygodny dla rowerzystów, ale bogaty w widoki m.in. na pagórki po drugiej strony Drwęcy w Pokrzywni oraz w niespodziankę w postaci leśnego strumyka, przez który trzeba się jakoś przedostać, aby kontynuować pokonywanie szlaku. Po przebyciu tego odcinka trasy i dotarciu na szosę kierujemy się w lewo przez most nad Drwęcą, za którym skręcamy na polną drogę w lewo.
Pokrzywnia - Zakopane - ¦wiecie - Kantyła
Jedziemy w towarzystwie malowniczych pagórków z prawej i meandrującej Drwęcy po lewej stronie prosto przez Pokrzywnię i Zakopane, skręcając przy domu nr 23 w ¦wieciu w prawo, do centrum wsi. Gdybyśmy skręcili w lewo do lasu, dotarlibyśmy na łąki naprzeciwko szwedzkiego szańca, czyli grodziska i bindugi po drugiej stronie Drwęcy w Długim Moście, gdzie już byliśmy. Tymczasem docieramy do przydrożnej kapliczki po lewej stronie w ¦wieciu. Mijając kapliczkę z prawej strony, skręcamy na polną drogę w lewo. Jedziemy między lasami nad niewidoczną stąd Drwęcą z lewej, a polami z prawej. Przy zabudowaniach po prawej stronie w Kantyle, skręcamy w lewo i jedziemy prosto do szosy, którą w lewo dotrzemy do Tamy Brodzkiej.
Tama Brodzka
Z Tamy Brodzkiej jedziemy w lewo przez most nad Drwęcą w Nowym Dworze do kapliczki, którą mijaliśmy już na początku wycieczki. Stąd wracamy do Bobrowisk i na ul. Boczną, gdzie wycieczka się rozpoczęła.
