Krwawa eksterminacja
W Brodnicy jesienią 1939 r. w Lasku Miejskim, w miejscu strzelnicy wojskowej i przy ul. Lidzbarskiej dokonywano egzekucji. W więzieniach i obozach koncentracyjnych zginęło 30 nauczycieli.
W Jabłonowie istniał w latach 1924-45 obóz germanizacyjny dla Polaków, których następnie wywożono do Stutthofu (Szczutowo).
W Szczuce w latach 1941-42 znajdował się obóz jeńców sowieckich pracujących przy budowie lotniska. Wskutek nieludzkich warunków bytowania i nadmiernej pracy z głodu i wycieńczenia zmarło w nim ok. 2000 osób.
Od 1944 r. w Małkach funkcjonował obóz dla kobiet pochodzenia żydowskiego, z których 81 zmordowano w czasie ucieczki przed wojskami sowieckimi 28 stycznia 1945 r.
W Głęboczku Wielkim istniał obóz pracy, w którym zatrudniano 500 Żydówek. W 1945 r. odtransportowano je w nieznanym kierunku.
Największym miejscem egzekucji był las koło miejscowości Brzezinki (Birkenek), gdzie Niemcy zamordowali kilkuset Polaków, a zwłoki spalili dla zatarcia śladów.
11 września 1939 r. w Nowej Wsi Niemcy zamordowali ok. 40 mieszkańców wsi i najbliższych okolic, w 1944 r. w Górznie ok. 50 mieszkańców gminy współpracujących z partyzantami działającymi w okolicy w latach 1943-44, w końcu grudnia 1944 r. w Pokrzydowie 17 osób za pomoc okazaną grupie rozpoznawczo-dywersyjnej „Pomorze”, a nad Niskim Brodnem od września 1944 r. do stycznia 1945 r. ok. 200 Żydówek z Węgier, przebywających w tamtejszym podobozie Stutthofu.
W obozach na przedmieściach Brodnicy przebywali jeńcy różnych narodowości: w latach 1942-45 brytyjscy (ok. 200), w latach 1942-44 francuscy (ok. 12) i w latach 1943-45 włoscy (ok. 120) zatrudnieni przy różnych pracach na terenie miasta
Na podstawie „Powiat brodnicki i okolice. Przewodnik”, Toruń 2006
